[vc_row][vc_column][vc_column_text]سبک های معماری ایرانی، بسیار قدیمی و با اصالت هستند.

در ایران باستان معماری اهمیت ویژه داشته است و سازه های بسیار زیبا و بزرگی را از آن دوران شاهد هستیم.

به دلیل قدمت و گستردگی سبک های معماری ایرانی، اطلاعات خیلی زیادی نیز در دسترس عموم نمیباشد.

اما در این میان، استاد پیرنیا در پی سالها تلاش و تحقیق به نتایج قابل تاملی رسیده است که در این مقاله با آن ها آشنا میشویم.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]

خصوصیات سبک های معماری ایرانی

سبک های معماری ایرانی، دارای چند ویژگی بارز هستند که در اکثر سازه ها میتوان به وضوح مشاهده کرد.

جناب استاد پرنیا، ویژگی های سبک معماری ایرانی را نیارش، پرهیز از بیهودگی، درون گرایی، خود بسندگی و مردم واری توصیف کرده اند.

خود بسندگی :

منظور از خودبسندگی در سبک معماری ایرانی، استفاده از دردسترس ترین مصالح است.

این امر موجب میشود تا در یک منطقه، همه خانه ها و سازه ها شبیه به هم باشند و با طبیعت اطراف خود هماهنگی داشته باشند.

درون گرایی :

درون گرایی در سازه های ایرانی کاملا به چشم میخورد.

این درون گرایی به دلیل فرهنگ مردم ایران بوده و است.

ایرانیان از قدیم الایام به حریم خصوصی و زندگی شخصی بسیار اهمیت میدادند، این فرهنگ موجب درون گرایی در سبک معماری ایرانی شده است.

مردم واری :

یکی از شاخصه های سبک های معماری ایرانی، مردم واری است.

مردم واری، به معنی در نظر گرفتن اندازه انسان در سبک معماری ایرانی است.

در تمامی ابعاد ساختمان های ایرانی، اعم از در، پنجره، کمد ها و… اندازه و فضای لازم انسان ها در نظر گرفته میشود.

نیارش :

منظور از نیارش در سبک های معماری ایرانی، نقش ایستایی، فن ساختمان و ساختمایه (مصالح) میباشد

پرهیز از بیهودگی :

در سبک های  معماری ایرانی، از اصراف و ساختن بخش های بیهوده، به شدت پرهیز میشود.

تمامی بخش های ساختمان در سبک های معماری ایرانی، به دلیلی واضح ساخته میشوند و حتی بخش هایی که صرفا برای زیبایی کار به نظر میرسند نیز به دلیلی مهم ساخته شده اند.

[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]

آشنای با 6 سبک مهم معماری ایرانی

استاد پرنیا، سبک های معماری ایرانی را به 6 یخش مهم تفکیفی کرده است.

این 6 بخش، شامل سبکاصفهانی، سبک آذری، سبک رازی، سبک خراسانی، سبک پارتی و سبک پارسی میشوند.

در این مقاله با هریک از این 6 سبک معماری ایرانی، بیشتر آشنا خواهیم شد.

پیشنهاد میشود: خرید چوب ترمووود[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]

سبک های معماری ایرانی: سبک پارسی

میتوان گفت اولین سبک معماری ایرانی بوده است.

سبک پارسی، از دوره هخامنشی تا حمله اسکندر در ایران رایج بوده است.

بدین معنی که سده ششم قبل از میلاد مسیح تا سده چهارم، از این سبک معماری استفاده میشده.

نام این سبک، از قوم پارس گرفته شده است؛ البته باید در نظر داشت که قبل از آن هم آثاری در این سبک دیده میشده.

آثاری مانند تپه سلک، زیگورات چغازنبیل و تپه زاغه قبل از ورو آریایی ها ساخته شده اند.

از ویژگی های این سبک میتوان به ساختن سازه ها بر روی سکو، ساخت نما های داخلی با کاشی های لعابدار و ساخت نمای بیرونی با سنگ تراشی،اهمیت دادن به ستون و سرستون و اجرائ جزئیات در سرستون، درون گرایی، مرتبط کردن بخش های فرعی با بخش های اصلی و راه های مخفی و همچنین پی سازی با استفاده از سنگ لاشه اشاره کرد.

برخی از سازه های سبک پارسی:

  • آرامگاه های نقش رستم
  • کاخ شوش
  • آرامگاه کوروش
  • پاسارگاد
  • تخت جمشید
  • و…

[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_single_image image=”2616″ img_size=”large” alignment=”center”][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]پیشنهاد میشود: خرید چوب سونا خشک

سبک های معماری ایرانی: سبک پارتی

این سبک معماری ایرانی، همیشه مورد اهمیت بوده است محققان معتقدند که پس از حمله اسکندر شروع شده و در دوره های اشکانی،ساسانی، صدر اسلام و در برخی از مناطق تا سده سوم و چهارم هجری شمسی، ادامه پیدا کرده است.

از ویژگی های سبک پارتی میتوان به استفاده از سقف های خمیده و گنبدی شکل، استفاده از چوب در گوشه ها، استفاده از کوردر ها و کنگره در نمای سازه، ساخت ساختمان های با شکوه و بزرگ، رعایت تقارن و جفت سازی در قصر ها و عبادتگاه ها، گچ بری های زیبا با استفاده از خطوط شکسته و خمیده، درونگرایی به واسطه ساخت حیاط و میانسرا، جفت سازی پاد های در سازه های مسکونی و همچنین مانند سبک پارسی، پی سازی با استفاده از سنگ لاشه اشاره کرد

برخی از سازه های سبک پارتی عبارتند از:

  • کوه خواجه
  • تاق کسری
  • بیشاپور
  • قصر شیرین
  • آتشکده فیروز آباد
  • بازه هور
  • کاخ الحضر
  • مجموعه نسا
  • عبادتگاه آناهیتا
  • کاخ سروستان
  • کاخ آشوره
  • و…

[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_single_image image=”2617″ img_size=”large” alignment=”center”][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]

سبک های معماری ایرانی: سبک خراسانی

این سبک معماری ایرانی حاصل دگرگونی های فرهنگی پس از اسلام میباشد.

در بین سبک های مهم معماری ایرانی، سبک های پارسی و پارتی مربوط به دوران قبل از اسلام هستند و سبک های خراسانی، رازی، آذری و اصفهانی مربوط به دوران پس از اسلام هستند.

این سبک اغلب در شهر خراسان و یزد و دامغان بسیار رواج داشته است.

از لحاظ فن ساختمان سازی (نیارش) سبک خراسانی با سبک پارتی تفاوتی ندارند.

اما از ویژگی های این سبک میتوان به مردم وار تر بودن آن اشاره کرد که این امر به دلیل گسترش اسلام و ساخت مساجد در این سبک بوده است.

همانطور که گفته شد یکی از پدیده های سبک خراسانی مساجد بودند. مساجد تحول عظیمی در سبک معماری ایرانی پدید آوردند.

خودبسندگی دیگر ویژگی بارز این سبک است.

در سبک خراسانی سعی میشده که با مصالح و ساختمایه در دسترس، ساختمان را به اتمام برسانند.

برخی از سازه های سبک خراسانی:

  • تاریخانه دامغان
  • مسجد جامع نایین
  • مسجد جامع اردستان
  • مسجد جامع نیریز
  • مسجد جامع فهرج
  • مسجد مدینه
  • و…

 

 

[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_single_image image=”2618″ img_size=”large” alignment=”center”][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]پیشنهاد میشود: ساخت کلبه چوبی

سبک های معماری ایرانی: سبک رازی

سبک رازی، یکی از سبک های مهم معماری ایرانی میباشد.

این سبک معماری، از زمان آل زیار پدید آمده و در دوران آل بویه، سلجوقی، اتابکان و خوارزمشاهیان رواج داشته است.

این سبک تمامی نکات مثبت سبک های قبلی خود را به بهترین نحو تلفیق کرده است.

در سبک خراسانی، نغز کاری سبک پارسی، عظمت سبک پارتی، و ریزه کاری های سبک خراسانی کنار هم دیده میشوند.

شروع این سبک را از شمال ایران میدانند اما بهترین سازه های این سبک معماری ایرانی در شهر ری بوده اند که پس از حمله محمود غزنوی کاملا تخریب شدند.

در سبک رازی، ساخت تاق و گنبد بسیار رواج یافت.

در این سبک از گچ بری و نغز کاری بسیار استفاده میشده.

گونه های نگاره با خطوط شکسته و مستقیم که بیشتر با آجر کار شده است، در این سبک دیده میشوند.

از دیگر ویژگی های این سبک میتوان به بازگردانی ایوان به فرهنگ ایرانیان اشاره کرد.

ایوان که در دوران قبل از اسلام در ایران بسیار رواج یافت، با سبک رازی دوباره به فرهنگ ایرانیان بازگشت.

اینها برخی از ویژگی های سبک رازی بودند و اکنون با برخی سازه هایی که در این سبک ساخته شده اند آشنا میشویم سازه هایی مانند:

  • گنبد سرخه مراغه
  • برج های خرقان
  • گنبد قابوس
  • مسجد جامع اصفهان
  • مسجد جامع زواره
  • مقبره امیر اسماعیل سامانی
  • رباط شرف
  • و…

[/vc_column_text][vc_single_image image=”2619″ img_size=”large” alignment=”center”][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]

سبک های معماری ایرانی: سبک آذری

سبک آذری که یکی از تاثیر گذارترین سبک ها میباشد، شامل دو دوره است.

دوره اول آن مربوط به دوران هولاگو و پایتخت شدن مراغه بوده است و دوره دوم آن مربوط به دوران تیمور و پایتخت شدن سمرقند است.

در آن زمان نیاز به ساخت سازه های گوناگون بود که باید به سرعت ساخته میشدند. به همین دلیل در روند ساختمان سازی سرعت گرفتندو به استفاده از عناصر یکسان روی آوردند.(مانند کاربندی در سازه).

یکی از ویژگی های بارز سبک آذری، استفاده بیشتر از اشکال هندسی میباشد.

ساخت سازه های بزرگی که قبل از آن در دوره های قبلی ساخته نشده بودن دیگر وی/ژکی این سبک معماری ایرانی است.

در این سبک، بر خلاف سبک های پیشین خود، نمای ساختمان بعد از اتمام کار ساخته میشده و از سازه اصلی مجزا بود است.

در سبک آذری استفاده از آجر کمتر شده و استفاده از کاشی ها و سفال های لعابدار رونق گرفت.

از ویژگی های بارز این سبک میتوان به بکار گرفتن از کاشی تراش یا معرق و کاشی هفت رنگ اشاره کرد.

برخی از سازه هایی که در سبک آذری ساخته شده اند عبارتند از:

  • مسجد بی بی خانم سمرقند
  • مسجد کبود تبریز
  • مسجد میرچخماق
  • خانقاه شیخ عبدالصمد نطنز
  • مسجد جامع ورامین
  • مسجد جامع یزد
  • مسجد غیاثیه خرگرد
  • گور امیر سمرقند
  • مسجد علیشاه تبریز
  • مقبره سلطانیه
  • مسجد گوهرشاد
  • و…

[/vc_column_text][vc_single_image image=”2621″ img_size=”large” alignment=”center”][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]همچنین بخوانید: ده فیلم برتر در حوزه معماری

سبک های معماری ایرانی: سبک اصفهانی

سه سبک معماری رازی، آذری و اصفهانی همگی پدید آمده در دل معماری بومی آذربایجانی بوده اند اما سبک اصفهانی در شهر اصفهان بسیار گسترش یافته است.

این سبک آخرین شیوه معماری در سبک های کعکاری ایرانی بوده است.

این سبک همچنین به نام های افشاری، قاجاری و صفوی نیز شناخته میشود.

یکی از ویژگی های این سبک که به وضوح دیده میشود، ساده بودن شکل سازه ها به شکل مربع و مستطیل است.

در سبک اصفهانی، پیش آمدگی و پس رفتگی در سازه ها کمتر شده و گوشه های پخ در این سبک به خوبی دیده میشوند.

سادگی اصلی ترین ویژگی این سبک معماری است و کیفیت سازه ها در سبک اصفهانی کمی افت میکند.

اگر بخواهیم با سازه هایی که در سبک اصفهانی ساخته شده اند آشنا شویم، میتوانیم به این موارد اشاره کنیم:

  • مدرسه آقابزرگ کاشان
  • مدرسه چهار باغ اصفهان
  • مسجد حکیم
  • مجموعه گنجعلی خان
  • مسجد شیخ لطف الله
  • مدرسه امام سلطانی
  • چهل ستون
  • مدرسه خان شیراز
  • هشت بهشت
  • و…

[/vc_column_text][vc_single_image image=”2622″ img_size=”large” alignment=”center”][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]در این مقاله با 6 سبک مهم معماری ایرانی آشنا شدیم و نمونه سازه های هر سبک را دانستیم.

امیدواریم از این مقاله لذت برده باشید.

_ گروه مهندسی آژمان _[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]

1 دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *